In de brief roept Virginijus Sinkevičius (Litouwen) het kabinet namens de Europese Commissie (EC) op het stikstofbeleid door te zetten en eist dat de zogeheten ’kritische depositiewaarde’ in geen enkel Natura 2000-gebied in Nederland mag worden overschreden. Verder zegt hij uit te kijken naar de resultaten van de maatregelen die het kabinet gaat nemen en maakt hij duidelijk ’volledig achter de doelstellingen’ van stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) te staan. Die wil de stikstofuitstoot voor 2030 halveren, een voornemen dat sinds de verkiezingswinst van BBB op losse schroeven staat.

Opvallende timing

De brief lekte gisteren uit, vlak voor het kabinet bijeen kwam om over de verkiezingsuitslag – en de te volgen stikstofkoers – te vergaderen. “De brief komt op een zeer gevoelig moment in Nederland,” zegt kamerlid Pieter Omtzigt, die aangeeft het vreemd te vinden dat de EC zich op deze manier mengt in Nederlandse aangelegenheden.

Het Kamerlid merkt daarnaast op dat de brief in het Nederlands is geschreven en er geen officieel adres op staat. “Het kan, het mag, maar het is wel heel ongebruikelijk,” aldus Omtzigt. Hij sluit dan ook niet uit dat er ’enige vorm’ van vooroverleg heeft plaatsgevonden tussen het ministerie en de Commissie.

Verzoek om opheldering

Omtzigt eist via een Woo-verzoek (Wet open overheid) dat de EC alle correspondentie rond de brief, en de totstandkoming ervan, inzichtelijk maakt voor de Tweede Kamer. Ook heeft hij het gespreksverslag opgevraagd van het onderhoud dat Van der Wal deze week had in Brussel met Sinkevičius.

Hij hoopt de correspondentie en het gespreksverslag voor het debat van komende dinsdag te ontvangen. Omtzigt zegt ook een verzoek om openbaarheid in te dienen bij het ministerie van Van der Wal.

Vraagtekens BBB

BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas plaatst ook vraagtekens bij de gang van zaken. “Ik vind het een heel rare brief, eerlijk gezegd. Want ik weet dat Christianne dinsdag in Brussel is geweest en nu krijgt zij vandaag, op 30 maart, een brief van Sinkevičius. Helemaal in het Nederlands en normaal gesproken stuurt hij brieven gewoon in het Engels. Dus ik heb gewoon het idee dat deze brief niet echt is, of niet van hem,” zegt de BBB-leider. “De EU gaat niet over 2030 of 2035. De EU ziet toe op natuurbehoud. Misschien ben ik te achterdochtig. Maar het lijkt zorgvuldig gekozen opzet. En dan ook nog gelekt?

Van der Plas vindt het ook vreemd dat Van der Wal niet in eerste instantie reageert op feit dat de pers de brief heeft, als ze door de camera van RTL geconfronteerd wordt met de brief. “Vreemd dat ze direct inhoudelijk reageert en niet zegt: ‘Welke brief?’ ‘Hebben jullie die brief ook?’ ‘Hoe komen jullie aan deze brief?’ Doet ze pas in tweede instantie.”