De overheid experimenteert erop los met peperdure onvolwassen klimaatmaatregelen zoals windmolens, warmtenetten, biomassa, waterstof en CO2-opslag, en wentelt alle risico’s af op burgers en bedrijven. Foto: Branko de Lang, ANP Foto
Vorige week betoogde ik dat elektrificatie van onze automobiliteit, verwarming en industrie riskant en onverantwoord is. Ik wist toen nog niet dat het probleem van netcongestie veel groter is dan gedacht. Het aantal bedrijven op een wachtlijst voor netaansluiting is het afgelopen half jaar angstaanjagend gestegen van 11.000 naar 14.000. Demissionair VVD-minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei wil dat ‘oplossen’ door vier verschillende stroomtarieven voor huishoudens in te voeren. In de piekuren (’s morgens en ’s avonds) wordt stroom duurder, en in de daluren (overdag en ’s nachts) goedkoper.
Dat is een verkapte manier om elektriciteit nóg duurder te maken voor burgers. De piekuren ’s morgens en ’s avonds zijn er niet voor niks. Dan springen lampen en warmtepompen aan, en wordt er gedoucht, gewassen en gekookt. Werkenden kunnen niet overdag en ’s nachts hun eten bereiden en hun kleding wassen en strijken. Die krijgen van Hermans dus een hogere elektriciteitsrekening. Bewoners van nieuwere en verduurzaamde woningen met een vaak verplichte warmtepomp gaan eveneens meer betalen. Overdag en ’s nachts hebben ze minder verwarming nodig dan ’s morgens en ’s avonds, dus ook daar tellen de hogere piektarieven harder door dan de lagere daltarieven.
Verkapte prijsverhoging
Alleen elektrische rijders kunnen ervoor kiezen om hun auto niet ’s avonds maar ’s nachts op te laden. Daarmee vergoelijkt minister Hermans de hogere energiekosten voor miljoenen andere burgers, met een verhullende term als ‘slimmer gebruik maken van het net’. Ze bedoelt daarmee zo te zien dat het slimmer is voor de overheid, omdat die daardoor meer energiebelastingen opstrijkt. Temeer daar de miljoenen gedupeerde burgers zullen groeien in aantallen, vanwege het ineffectieve aardgasvrije beleid dat burgers en bouwers dwingt om warmtepompen en elektrische kookplaten te installeren.
Huishoudens verbruikten in 2024 ongeveer 18 procent van alle stroom, en elektrische auto’s ongeveer 4 procent. De overige 78 procent ging naar diensten, bedrijven, industrieën, energiesector, nutsvoorzieningen, overheden, landbouw en visserij. Een wat andere verdeling van het relatief kleine huishoudelijke stroomverbruik en het opladen van elektrische auto’s gaat de netcongestie en de wachtlijsten niet wezenlijk verminderen. De vier stroomtarieven van de minister zijn daarmee zowel een schijnoplossing als een prijsverhoging voor consumenten.
Aan de aanbodkant van elektriciteit is het niet beter gesteld. Onze dienende overheid dwingt burgers om lawaaierige windmolens tegen alle geluidsnomen in bij hun huizen te accepteren. Elze van Hamelen schreef hier vorig jaar het boek Het Windmolendrama over. De haren rijzen je te berge als je leest hoezeer de regering, de Raad van State en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de Nederlandse en Europese geluidsnormen, milieuregels en gezondheidscriteria systematisch aan hun laars lappen en omzeilen. ‘Sommige mensen hebben zelfs hun ledikant aan het plafond gehangen om de trillingen vanuit de grond niet te voelen’, schrijft Van Hamelen.
De trillingen en het lawaai van windmolens kunnen vele malen groter zijn dan toegestaan. De voortdurend slijtende wieken verspreiden duizenden tonnen microplastics en giftig Bisphenol A in de natuur, die via planten, dieren en vissen op ons bord terecht komen. Het effect daarvan op de volksgezondheid en de natuur is niet goed bekend, en wat er wel over bekend is wordt genegeerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor een uitgebreide wetenschappelijke studie uit 2023 van de Turijnse arts en universitair docent Alessandro Godono. Zijn onderzoek toont aan dat er een onomstreden relatie is tussen windturbinegeluid en slapeloosheid. Hoe dichter mensen bij turbines wonen, hoe slechter ze slapen.
Opschorting van nieuwe windmolens
Nederlandse landwindmolens wekten in 2024 welgeteld 3,4 procent van ons energieverbruik op, en zeewindmolens 3 procent. Onze energievoorziening en het wereldwijde klimaat worden niet merkbaar benadeeld als ze vanaf morgen stilstaan. Dat hoeft wellicht niet direct voor alle windmolens, maar minister Hermans en ook een nieuwe regering zouden op basis van alle beschikbare wetenschappelijke en medische inzichten toch vast en zeker de bouw van nieuwe windmolens moeten opschorten tot tenminste 2030.
Dat geeft artsen en wetenschappers vijf jaar de tijd om meer onderzoek te doen naar de schadelijkheid van windmolens voor mens en milieu. Het geeft overheden de tijd om bestaande onderzoeken te benutten voor het maken van beleid dat beter is voor mens en milieu. Bovendien vermindert het opschorten van windmolenbouw de netcongestie aan de aanbodkant, want windmolens wekken afwisselend veel te weinig en veel teveel op.
Het is een gotspe dat veel politieke partijen in hun kersverse verkiezingsprogramma nog durven te pleiten voor meer windmolens op land of op zee. Ze kunnen kennis nemen van de publicaties van Alessandro Godono, Elze van Hamelen en vele andere wetenschappers. Ze kunnen luisteren naar wat huisartsen het windmolensyndroom zijn gaan noemen: Slapeloosheid, stressgevoelens, hoofdpijn, duizelingen, angst- en paniekklachten, hartproblemen, concentratie- en geheugenstoornissen, oorsuizen, en bij jonge kinderen hyperactief gedrag en slechtere leerprestaties.
Het door de overheid betaalde RIVM adviseert ondanks deze waslijst van serieuze medische problemen niet tegen windmolens in de buurt van huizen. De door ons staatshoofd voorgezeten Raad van State adviseert ondanks de grove schending van Nederlandse en Europese regels niet tegen windmolens in het algemeen. De regering verstopt zich achter deze eigen adviesorganen, en zadelt miljoenen burgers op met ernstige gezondheidsrisico’s en een nog hogere elektriciteitsrekening door ‘slimmer gebruik maken van het net’.
Cynische gang van energiezaken
De volksvertegenwoordiging volgt de regering in deze cynische gang van energiezaken gedwee, met het aannemen van de nieuwe Wet collectieve warmte (Wcw) afgelopen zomer. Deze wet heeft als doel ‘de warmtetransitie te versnellen door warmtenetten beter te reguleren, met meer publieke regie, gemeentelijke controle over warmtekavels, een verplichting om restwarmte te benutten, en een nieuw tariefsysteem’. Dat klinkt prachtig, maar energiebedrijf Eneco zoekt nu zoals eerder aangekondigd een koper voor zijn warmtenetten. Het leveren van stadswarmte loont niet meer door deze nieuwe warmtewet.
Gemeentes, provincies en rijk hebben niet de technische kennis en capaciteit om deze warmtenetten doelmatig te exploiteren en reguleren. De financiële risico’s en welzijnsproblemen komen terecht bij honderdduizenden burgers die gedwongen afhankelijk zijn van een warmtenet. Dat is illustratief voor de hele huidige energietransitie. De dienende overheid experimenteert erop los met peperdure onvolwassen klimaatmaatregelen zoals windmolens, warmtenetten, biomassa, waterstof en CO2-opslag, en wentelt alle risico’s en kosten af op belastingbetalende burgers en bedrijven. Lees voor een uitgebreide analyse van alle energieopties en verkiezingsprogramma’s de Nieuwe Kies Wijzer Klimaat.
Ancilla van de Leest praat met politica Dorien Rookmaker, auteur Jens Patteeuw, lijsttrekker van Vrede voor Dieren Pascale Plusquin en auteur en journaliste Fiona Zwart.
Ancilla van de Leest praat met politica Dorien Rookmaker, auteur Jens Patteeuw, lijsttrekker van Vrede voor Dieren Pascale Plusquin en auteur en journaliste Fiona Zwart.
Politica Dorien Rookmaker over de speerpunten van BVNL en natuurlijk over haar drijfveren om zich nu voor BVNL in te zetten.
Jens Patteeuw auteur van het boek “A world in Transition” praat over transhumanisme en de bewustwording dat wij invloed hebben onze toekomst.
Pascale Plusquin, de lijsttrekker voor de nieuwe partij Vrede voor Dieren, licht toe waar haar partij voor staat en hoe deze verschilt van de Partij voor de Dieren.
Journaliste en auteur van kinderboek Lisa & vos Fiona Zwart komt met het oog op de aanstaande Kinderboekenweek praten ver de laatste ontwikkelingen in de kinderliteratuur.
Uit FollowTheMoney: Nederlandse Leger en defensie doen in het geheim zaken met techreus Palantir.
Het Amerikaanse softwarebedrijf Palantir is diep verweven met de regering-Trump, maar ook met het Nederlandse leger. Dat doet al sinds 2010 zaken met het bedrijf, blijkt uit onderzoek van Follow the Money. De krijgsmacht gebruikt de software onder meer voor de aansturing van geheime operaties. De Nederlandse politie gebruikt de software sinds 2011 voor onderzoek naar zware criminaliteit.
Zowel Defensie als de Nationale Politie maken gebruik van de omstreden software van het Amerikaanse bedrijf Palantir. Defensie gebruikt het sinds 2010, onder andere voor de inzet van commandotroepen. De politie sinds 2011, voor het opsporen van zware criminaliteit.
Het Amerikaanse bedrijf is door die samenwerkingen onderdeel geworden van de opsporing van zware criminelen en van de meest geheime militaire operaties.
Palantir is gekoppeld aan de zogenoemde ‘Raffinaderij’. Dat is een systeem waarmee de politie enorme hoeveelheden ruwe (burger)data doorzoekbaar maakt en waarmee verbanden kunnen worden gelegd.
Waarom is dit belangrijk?
De hoeveelheid privacygevoelige gegevens die verwerkt wordt via Palantir is gigantisch. Het systeem draait op de data van miljoenen Nederlanders, die voor het overgrote deel niet verdacht worden van een misdrijf.
De politietop hield het gebruik van de software van Palantir en de afspraken die de politie had met het omstreden bedrijf bewust geheim.
Er is geen toezicht op het gebruik van Palantir.
Hoe hebben we dit onderzocht?
Follow the Money deed dit onderzoek op basis van interne documenten die openbaar zijn gemaakt via de Wet open overheid en gesprekken met direct betrokkenen.
‘Onze business is het sterker en beter maken van Amerika. Dat is ons eerste en belangrijkste doel,’ zei Alex Karp in januari in een tv-interview. De CEO van Palantir liet ook weten hoe dat gebeurt: zijn bedrijf hielp met het versterken van de Amerikaanse economie en boezemde ‘doodsangst in bij Amerika’s vijanden, op ieder willekeurig moment’. Karp beschouwt het als nevenschade als burgers worden gedood met behulp van zijn software, onder andere in Gaza.
Het bedrijf was al omstreden doordat het sinds de oprichting in 2003 nauw samenwerkt met Amerika’s geheime diensten en het Pentagon. Maar sinds Donald Trump voor de tweede keer in het Witte Huis zit, zijn de banden tussen Palantir en de Amerikaanse regering nauwer dan ooit. Het orderboek van het softwarebedrijf loopt vol met opdrachten die Trumps MAGA-beleid handen en voeten moeten geven. Zo werkt Palantir onder andere aan een omstreden datanetwerk waarmee migranten opgespoord en uitgezet kunnen worden.
De beurswaarde van het bedrijf steeg naar ongekende hoogte. En steeds vaker duiken Karps woorden over Amerika’s dominantie op in Palantirs marketing, van wervingsposters op universiteiten (‘we build to dominate. Join us’) tot posts op sociale media.
Mede-oprichter van Palantir, de multi-miljardair Peter Thiel, stond aan de basis van de politieke carrière van vicepresident JD Vance en wordt beschouwd als zijn mentor. In juni 2025 maakte het Amerikaanse leger bovendien bekend dat het leidinggevenden uit het bedrijf van Karp en andere grote techbedrijven als luitenant-kolonel toevoegt aan zijn reservistenbestand.
Met dit bedrijf doen de Nederlandse politie en defensie al jaren zaken, op een manier die veelomvattender blijkt dan tot nu toe bekend was. Defensie sloot in 2010 het eerste contract met Palantir, bevestigt een woordvoerder tegenover FTM. De politie volgde een jaar later.
Geheime operaties
Defensie gebruikt de software van Palantir volgens verschillende bronnen onder meer voor het zogenoemde special operations command (SOCOM). Dit onderdeel verzorgt de inzet van de Nederlandse special operations forces in geheime operaties van de Korps Commandotroepen (KCT) en het Korps Mariniers. SOCOM vervult daarbij een cruciale rol, aldus defensie, omdat het ‘alle special forces operaties van de Nederlandse krijgsmacht plant, aanstuurt, uitvoert en evalueert’. Hoe Palantir hierbij wordt ingezet, is onbekend.
Defensie werkt momenteel ook aan de implementatie van het zogenaamde Maven Smart System van Palantir, dat eind maart werd aangekocht door de NAVO en nu wordt uitgerold onder de deelnemende landen. Met behulp van kunstmatige intelligentie zorgt dit systeem ervoor dat er beter en sneller kan worden gecommuniceerd tussen partners en wapensystemen tijdens militaire operaties. Dat doet het door grote hoeveelheden data te verwerken, bijvoorbeeld uit dronebeelden, satellieten en andere bronnen.
Het gebruik van Palantir in dit NAVO-verband is volgens deze bronnen exemplarisch, in de zin dat het gebruik van bepaalde technologie Nederland en andere partners min of meer wordt opgelegd vanuit Amerika: ‘Uiteindelijk bepaalt de dominante kracht en dat is de VS.’ Zij noemen de kans dat de software van het bedrijf wordt gebruikt bij een ander groot samenwerkingsverband, de F-35, dan ook groot.
Het Amerikaanse jachtvliegtuig is de duurste wapenaankoop ooit van Nederland en een van de meest geavanceerde wapens die er zijn. Experts beschrijven het als een ‘informatieknooppunt’, omdat het in real-time gigantische hoeveelheden informatie kan analyseren. Dat helpt de piloot zijn situational awareness te verbeteren, doelwitten te selecteren en informatie te delen met andere defensie-eenheden.
Het ‘kan eigenlijk niet anders’ dan dat daarvoor software van Palantir wordt ingezet, zeggen verschillende bronnen. Want een geschikt alternatief om in NAVO-missies gezamenlijk te kunnen opereren, is niet voorhanden.
Of Defensie de software inzet in de jachtvliegtuigen wil een woordvoerder niet zeggen. Palantir ontkent dat zijn software in de Nederlandse F35’s wordt gebruikt.
Kinderpornonetwerk
Over het gebruik van Palantir door de politie is meer bekend via vrijgegeven documenten.
Uit die politiedocumenten en uit gesprekken van Follow the Money met direct betrokkenen, blijkt dat de software van het Amerikaanse bedrijf dé pijler is onder een centraal dataplatform voor de opsporing van zware criminaliteit. Daar worden politiegegevens over miljoenen Nederlanders aan elkaar geknoopt, doorzoekbaar gemaakt en geanalyseerd: de zogeheten Raffinaderij.
Palantir kwam voor het eerst in beeld bij de Nederlandse politie in het onderzoek naar het omvangrijke kinderpornonetwerk van Robert M. In 2010 nam de politie bij M. drie terabyte aan kinderporno in beslag. Het bekijken van die gigantische hoeveelheid materiaal was om meerdere redenen ondoenlijk, maar wel nodig. Radeloze ouders wilden weten of ook hun kind slachtoffer was geworden en het Openbaar Ministerie maakte jacht op daders in het netwerk rondom M. De software van Palantir bood uitkomst. Het was de aanzet voor de Raffinaderij.
In 2014 zette de politie de software van het bedrijf opnieuw in bij een zaak die Nederland op zijn grondvesten deed schudden: het neerhalen van MH17 door het Russische leger. Alle 298 inzittenden kwamen om. In de nasleep leverden de Oekraïense inlichtingendiensten enorme hoeveelheden afgetapte telefoongesprekken en data aan de politie. Op zoek naar de verantwoordelijken werd dat materiaal met de tools van Palantir doorzocht, geanalyseerd en verbonden aan personen, sociale-mediaprofielen, locaties en tijdstippen, bevestigen bronnen aan FTM.
Dankzij de analyse van grote hoeveelheden informatie kwam de politie op het spoor van de Utrechtse liquidatiegroep
In dezelfde periode gebruikte de politie Palantirs software binnen de Raffinaderij in de geruchtmakende 26Koper-zaak. In dat onderzoek, naar een serie liquidaties in de Nederlandse onderwereld, kwam de politie dankzij de geavanceerde analyse van grote hoeveelheden informatie op het spoor van de zogenoemde Utrechtse liquidatiegroep. En passant kwam Ridouan Taghi voor het eerst in beeld als Nederlandse cocaïnekoning.
Toen de politie eind 2015 moest besluiten of de samenwerking met Palantir werd voortgezet, liet toenmalig korpschef Gerard Bouman er geen misverstand over bestaan: die was volgens de politiebaas ‘noodzakelijk’ voor het politiewerk in de komende jaren.
Vliegwiel
Op dat moment waren de internationale betrekkingen met de VS vanzelfsprekender dan nu. De Democratische president Barack Obama onderhield een warme relatie met Europa. Trumps handelsoorlog, gedweep met Poetin en de dreiging om de Amerikaanse bescherming van Europa terug te schroeven, waren nog heel ver weg.
Palantir was in die tijd een opkomend bedrijf dat vernieuwende software bouwde. Toen Bouman in 2015 het contract verlengde, werd Palantir in de techhoekjes van het internet wel gezien als uiterst geheimzinnig, maar nog niet in verband gebracht met mensenrechtenschendingen of oorlogspraktijken. ‘Als we toen geweten hadden hoe dit bedrijf zich zou ontwikkelen, hadden we waarschijnlijk een Europese aanbieder gekozen,’ zegt een oud-politiemedewerker die betrokken was bij de digitalisering van de politie in die tijd.
Datagedreven werken moest ‘het nieuwe normaal’ worden
In 2018 stelde de politie de ambities met de Raffinaderij verder naar boven bij. Datagedreven werken en het raffineren van ruwe politiedata moesten ‘het nieuwe normaal’ worden, zo staat in een programmaplan over het platform. Die doelstelling lijkt inmiddels gehaald. De Raffinaderij zelf, het ‘vliegwiel’ voor de ontwikkeling van datagedreven werken, wordt nu vooral ingezet voor de bestrijding van zware criminaliteit.
Palantir was en is als gezegd de belangrijkste pijler onder de Raffinaderij. Verschillende bronnen zeggen zelfs tegen FTM dat de Raffinaderij in feite niet veel meer is dan (standaard) software van Palantir. Dat beeld wordt bevestigd in de Woo-documenten.
Onschuldige burgers
De analysesoftware van Palantir heeft data nodig, veel data. Bij de Nederlandse politie zijn de tools van het bedrijf daarom al jaren aangesloten op de grootste en belangrijkste politie-applicaties en -databanken die vol zitten met gevoelige informatie. Denk aan politiedata, zoals strafdossiers, maar ook aan de gegevens van GPS-trackers, vingerafdrukken en telefoondata van getapte nummers.
De gegevens van miljoenen onschuldige burgers stromen zodoende door de tools van Palantir. Zo schrijft de politie in 2019 in een interne memo dat Palantirs applicatie ‘vrijwel real-time toegang krijgt tot landelijke BVH-data’. Die enorme dataset bevat gegevens van alle incidenten en meldingen die binnenkomen bij de politie. Van burenruzies tot processen-verbaal en van aanhoudingen tot informatie over je huisdier.
Over de afspraken met Palantir over de verwerking van al die data hult de politie zich in stilzwijgen
Over de afspraken met Palantir over de verwerking van al die data hult de politie zich al vanaf de eerste contracten met het bedrijf in stilzwijgen. Dick Schoof, nu demissionair premier, was de eerste die in 2011 tekende voor geheimhouding, toen hij topambtenaar was op het ministerie van Veiligheid en Justitie.
De politie koos er telkens bewust voor om deze opdracht buiten de Europese aanbestedingen te houden. Openbaarmaking zou immers inzicht geven in gehanteerde onderzoeksmethoden, zegt een woordvoerder. Ook een niet-openbare aanbesteding zou een risico zijn voor de geheimhouding. Over de bedragen die zijn gemoeid met de contractering van Palantir is niets openbaar gemaakt.
Er zijn geen garanties dat Palantir zijn machtige positie binnen de Nederlandse opsporing niet kan misbruiken, bijvoorbeeld omdat de Amerikaanse overheid dat wenselijk acht. Op vragen over hoeveel toegang Palantir heeft tot de data van Nederlandse burgers, antwoordt de politie dat Palantir daartoe nooit toegang heeft gehad. Onderhoud en updates worden uitgevoerd door een eigen team, de gegevens staan op eigen servers. Alleen ‘incidenteel’ komen medewerkers van Palantir langs om updates uit te voeren. Ze werken onder toezicht en hebben geen toegang tot de data, schrijft de politie.
Geen externe controle
Palantir noemt het ‘een wijdverbreid en hardnekkig misverstand’ dat de Amerikaanse software ten dienste zou staan van de veiligheidsdiensten en zegt dat dat niet in lijn is met de waarden van het bedrijf. Palantir ontkent bovendien Nederlandse data te verzamelen, bewaren of verkopen en laat weten er ook geen AI-modellen mee te trainen. ‘Wij zijn een dataverwerker, geen databeheerder.’
Maar in Nederland is geen externe controle op het gebruik van Palantir. De broncode (het binnenwerk van de app) is niet bekeken door een externe partij.
In Duitsland, waar de politie bij zware criminaliteit ook met Palantir werkt, was een externe toezichthouder die toegang kreeg tot de broncode een vereiste om de privacy van burgers te waarborgen.
Miljoenen mensen worden als verdachte aangemerkt. Dat is een inbreuk op
je vrijheid
Hoogleraar Thomas Petri
Die Duitse externe toezichthoudende instantie wordt geleid door hoogleraar Thomas Petri. Hij waarschuwt dat het gebruik van Palantir nooit helemaal waterdicht is. ‘Er zijn geen garanties. Hoe zit het met de volgende update? Honderd procent veilig is het nooit. En het is een krachtig middel. In het systeem waarmee de Beierse politie werkt, staan de gegevens van dertig miljoen Duitsers, twee keer zoveel mensen als in de deelstaat wonen. Iedere zoektocht begint met de vraag: is er een relatie tussen deze persoon en een misdaad? Miljoenen mensen worden op die manier als verdachte aangemerkt. Dat is een inbreuk op je vrijheid.’
Petri noemt het een kwestie van proportie. ‘Hoeveel mensen worden door het systeem getrokken? Hoe diep gaat die analyse? Waarom wordt het gebruikt? Dat zijn de drie belangrijkste vragen die vooraf moeten gaan aan het gebruik van Palantir.’
Het gebruik van Palantir door defensie was tot op heden nog helemaal niet bekend
In Nederland hoeft de politie zich niet te verantwoorden voor het gebruik van dit machtige zoekmiddel. Er is ook geen controleorgaan dat de rechtmatigheid van het gebruik ervan toetst. Dat weet de politie: de Wetenschappelijke Adviesraad Politie constateerde bijvoorbeeld dat er nu geen toezicht is op het verkrijgen en tegelijk verwerken van data. Ook een wettelijk kader voor dit gebruik ontbreekt. Dat ‘leidt ertoe dat de grondrechten van burgers onvoldoende worden beschermd,’ schrijft de Raad.
Het is opmerkelijk dat het gebruik van Palantir door de politie zo lang onder de radar is gebleven. Andere opsporingsinstanties, bijvoorbeeld de geheime diensten, moeten zich zowel voor een toezichthouder als voor het parlement verantwoorden als zij inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van mensen.
Het gebruik van Palantir door defensie was tot op heden nog helemaal niet bekend.
Kamervragen
Het gebrek aan transparantie over de gemaakte afspraken is een probleem. Dat vinden niet alleen adviserende organen, maar ook privacywatchers en Tweede Kamerleden. Tijdens het zomerreces dienden zowel Forum voor Democratie als NSC Kamervragen in over het gebruik van Palantir door de Nationale Politie en defensie.
De parlementariërs willen weten hoe de relaties met Palantir eruitzien en hoeveel toegang het Amerikaanse bedrijf heeft tot de uiterst gevoelige data.
Militair historicus Christ Klep waarschuwde in dit verband dat de Nederlandse krijgsmacht zich met al die Amerikaanse technologie te afhankelijk maakt. Dat brengt risico’s met zich mee in een veranderend politiek klimaat. Zo zou de VS beperkingen kunnen opleggen aan het gebruik dat Nederland maakt van de software.
Wil je dat zo’n bedrijf zoveel toegang heeft zonder dat er fatsoenlijke controle op kan worden uitgeoefend?
Marietje Schaake, directeur Cyber Policy Center
De zorgen van de parlementariërs zijn rijkelijk laat, vindt Marietje Schaake, directeur van het Cyber Policy Center van de Amerikaanse Stanford University en auteur van het boek De tech coup.
De werkwijze van Palantir, waarbij het doden van mensen als collateral damage wordt gezien, past niet bij een rechtsstaat, zegt Schaake. ‘Wil je dat zo’n bedrijf zoveel toegang heeft zonder dat er fatsoenlijke controle op kan worden uitgeoefend?’
De verstrengeling met de Amerikaanse overheid en Amerikaanse belangen baart haar eveneens zorgen. We zitten volgens Schaake namelijk ‘op het punt dat het Westen zoals we het kenden niet meer bestaat. Trump is daar uitgestapt. Europa en de VS staan niet meer vanzelfsprekend aan dezelfde kant.’
Bert Hubert, cyber-expert en voormalig toezichthouder op de AIVD en de MIVD, wijst op het risico afhankelijk te worden van Palantir. ‘Wat als Trump of Palantir zelf zegt dat ze ermee stoppen, of dat ze ineens aanvullende eisen stellen? Wat betekent dat dan voor de opsporing en defensie? Om dat soort onzekerheden en vraagtekens weg te nemen, wil je enige controle en transparantie. En natuurlijk kan de politie niet alles weggeven, maar dit is wel heel weinig. Die geheimzinnigheid is beangstigend.’
Heimelijkheid is vooral in het voordeel van Palantir, vindt Schaake. ‘Veel mensen geloven dat zonder dit bedrijf de hel op aarde zou losbarsten. Wellicht is dat waar, maar we kunnen niets controleren.’
Komt er binnenkort een einde aan het briefgeheim en gaat de EU over onze schouder meekijken op onze telefoons? Met informaticus Michel Portier bespreken we de ‘ChatControl’-wetgeving die dit mogelijk maakt en waarmee vanaf 14 oktober zomaar ineens een einde kan komen aan onze privégesprekken op WhatsApp.
Haagse rellen aangegrepen voor gezichtsherkenning, chat-toegang en verbod anonieme social accounts
Terwijl het Tweede Kamerdebat over de Haagse rellen draaide om Wilders, glipte een VVD/CDA-motie door die de overheidsmacht fors oprekt: gezichtsherkenning in de openbare ruimte, toegang tot besloten chatapps en een verbod op anonieme social media-accounts. FVD, de fractie van Gideon van Meijeren, stemde tegen. Met hem sparren we over proportionaliteit en de risico’s van deze motie.
Zorgen over probleemjongeren in azc’s
In steeds meer gemeentes ontstaan protesten tegen azc’s nu burgers zich steeds meer zorgen maken over huisvesting en veiligheid. Door despreidingswet en het grote aantal noodopvanglocaties, is het aantalazc’s in Nederland in tien jaar tijd verdrievoudigd en het aantalazc-bewoners anderhalf keer zo groot geworden. Oud-pedagogisch medewerker Jan Panman kent de wereld van azc’s van binnenuit engunt ons een kijkje achter de schermen.
Gasten: FVD-politicus Gideon van Meijeren, informaticus Michel Portier en ex-pedagogisch medewerker Jan Panman
Karin Hamaker Zondag: 4 september 2025 zat ik aan tafel met Anne en Mordechai, na vooraf al heerlijk met ze te kunnen hebben praten en brainstormen. De opname is een heel persoonlijk gesprek geworden, met als kern: ‘Zo transformeer je het donker’ waarin ik veel van waar ik innerlijk in mijn leven mee bezig ben geweest deel. De Jungiaanse psychologie, die ik vol passie onderwijs, heeft me heel veel gebracht, en daarin speelt schaduwwerk een belangrijke rol. Niets brengt je sneller bij het licht en sneller samen met anderen dan innerlijk schaduwwerk doen. Daar hebben we het dan ook over in deze podcast, maar er komt veel meer aan bod. Websites: https://karenhamakerzondag.com/ Opleidingen: https://www.asfaloth.nl/site/
Elze is onderzoeksjournalist en auteur van De Grote Verbouwing van Nederland.
In dit gesprek neemt ze ons mee in de verborgen agenda’s achter de energietransitie, de omgevingswet en internationale verdragen. Waar de overheid praat over duurzaamheid en natuur, ziet Elze vooral een sluipend proces van onteigening, digitalisering en verlies van vrijheid.
In deze podcast:
De Grote Verbouwing
Wat wordt gepresenteerd als duurzame transities – energie, water, mobiliteit, digitalisering en natuur is volgens Elze in werkelijkheid een ingrijpende herinrichting van ons land. “Het is één groot plan. Het is een beleidsplan vanuit die nationale omgevingsvisie ingezet.” Ze vergelijkt het met de ruilverkaveling na de oorlog, toen 70 procent van Nederland letterlijk werd omgeploegd en honderdduizenden boeren hun land verloren.
Eigendomsrecht onder vuur
Elze laat zien hoe eigendomsrecht langzaam wordt uitgehold. Van Agenda 21 tot de Omgevingswet: wat ooit écht bezit was, wordt steeds meer teruggebracht tot vruchtgebruik. “Officieel staat er nog wel jouw naam op, maar het wordt enorm ingeperkt.” Daarmee raakt de basis van vrijheid direct in gevaar.
De energietransitie als businessmodel
Wind en zon leveren nauwelijks bij, maar kosten miljarden. In 2022 droegen 2600 windmolens slechts 3,15 procent van de energievoorziening bij. “Het enige effect van die energietransitie is de industrialisatie van Nederland.” Ondertussen gaan energieprijzen door het dak, verdwijnen bedrijven en wordt de burger armer.
Natuurbeleid of landroof?
Achter het Natura 2000- en biodiversiteitsbeleid gaat volgens Elze een ideologie schuil waarin de mens als vijand van de natuur wordt gezien. “Het natuurbeleid is verknipt. Het idee dat de natuur beschermd moet worden tegen de mens is misantropisch.” Met als gevolg: steeds meer grond dat onder ‘herstelwerkzaamheden’ valt, en boeren die klemgezet of uitgekocht worden.
Digitale controle
De digitale laag over onze fysieke leefomgeving wordt steeds dichter. Slimme lantaarnpalen, digitale tweelingen en data van bedrijven als Palantir maken het mogelijk om op wijkniveau te sturen. “Je kunt straks op straatniveau zeggen: de luchtkwaliteit is slecht, dus nu een auto-lockdown.” Een toekomst waarin surveillance en gedragssturing de norm worden.
Voedselzekerheid en boeren
Als de landbouw verder wordt afgebroken, raken we afhankelijk van een instabiele wereldmarkt. Elze pleit daarom voor een Deltaplan voedselzekerheid. “Privébezit en boeren zijn essentieel. Als je je eigen voedsel niet meer kunt produceren, speel je met vuur.”
Lokale democratie als uitweg
Ze benadrukt dat de huidige instituties weinig speelruimte bieden, maar dat lokaal nog wél invloed kan worden uitgeoefend. “Het Huis van Thorbecke is uitgekleed. We moeten terug naar lokale democratie.” Door gebruik te maken van inspraakrechten, het uitdaagrecht en lokale werkgroepen kunnen plannen worden vertraagd of tegengehouden.
Persoonlijke verankering
Naast het politieke en economische verhaal wijst Elze ook op de innerlijke dimensie. Ze verwijst naar Jung en naar gemeenschappen zoals Urk die tijdens corona hun eigen kader hielden. “Als wij sterker in onszelf verankerd zijn, zijn we minder controleerbaar.”
Tim spreekt met futurist en bestsellerauteur Christian Kromme over hoe AI en technologie ons niet vervangen, maar ons helpen herinneren wie we werkelijk zijn. We hebben mensen opgeleid tot efficiënte uitvoerders, maar nu neemt technologie dat over. Wat blijft er over? Creativiteit, empathie, intuïtie. Kortom: bezieling. Naarmate AI onze taken meer overneemt, worden we uitgedaagd om contact te maken met wat ons werkelijk mens maakt. Niet snelheid of efficiëntie, maar ons vermogen tot voelen, creëren en verbinden bepaalt onze toekomst. Christian ziet hierin geen bedreiging, maar een uitnodiging tot bewustwording. 🎧 Luister nu naar dit scherpe, confronterende en hoopvolle gesprek over bewustzijn, onderwijs, systeemvernieuwing en de toekomst van de mens.
Financieel journalist en auteur Arno Wellens over de verborgen structuren binnen het Europese financiële systeem. We bespreken hoe schulden worden verhuld, de impact van Eurobonds, de rol van de Europese Commissie en de gevaren van een digitale identiteit en CBDC. Daarnaast gaan we in op de invloed van grote media, politieke carrières en de controle van Big Tech over financiële stromen. Een diepgaand gesprek over de financiële toekomst van Europa en de gevolgen voor ondernemers en investeerders. Neem een kop koffie, oortjes in, en geniet van de uitzending!
Ga er binnenkort eens eten of overnacht er een keer. Wij garanderen: je zult er geen spijt van krijgen. Meer informatie op: https://www.hoteldesindes.nl/
02:30 – Europese schulden en verborgen boekhouding
07:00 – Stripclubs in Letland, Russische Oligarchen en witwaspraktijken
12:00 – Hoe Europese schulden ‘verdwijnen’ 16:30 – Het coronafonds en verborgen staatsschulden
21:00 – De rol van de Europese Commissie in deze schuldenstructuur
25:50 – Eurobonds en Nederland’s rol in het schuldenprobleem
31:20 – De invloed van grote media en financiële belangen
36:40 – Digitale identiteit en het gevaar van totale controle
41:15 – CBDC (Central Bank Digital Currency) en negatieve rente
45:20 – De rol van koningin Máxima en haar connecties
50:00 – Hoe politieke carrières worden beïnvloed door kritische stemmen
53:00 – Big Tech en financiële manipulatie via digitale controle
56:40 – Wat kunnen mensen doen om hun vrijheid te behouden? NIEUW GELD, MEES WIJNANTS, JOEP VAN WIJK, ONDERNEMEN, GELD, NIEUW GELD PODCAST, HOTEL DES INDES, LUXE, BUSINESS, FINANCIAL LITERACY, WATCH, LUXURY, NEDERLAND, ARNO WELLENS, ECB, EURO, EUROCRISIS, HET EURO EVANGELIE, DOLLAR, FINANCE, FINANCIËN
Hoofdstukken
Alles bekijken
Transcript tonen
Tijdlijn
Hoofdstukken
Transcript
Introductie & welkom Arno Wellens
0:01
Dag dames en heren welkom bij een gloednieuwe aflevering van Nieuw geld laten we snel erin duiken Ik zit hier vandaag met een hele bijzondere gast jij
0:08
weet echt echt alles je hebt het je ligt er druk op het fijne bij jou vind ik altijd Jij geeft altijd hele goede eh
0:15
bronnen overal bij je zet gewoon precies het linkje erbij tik tik kan je het gelijk nachecken en dan doen heel veel andere journalisten niet eh weet ik uit
0:21
eigen ervaring dus ik wil je graag welkom heten Arno Wellens welkom Dankjewel mooie plek ook laat het even
0:27
die je hiervoor hebt eh wat jullie hiervoor hebben geregeld Ik kan me zo voorstellen als je solliciteert voor de
0:33
baan van minister van defensie dan dan zit je ongeveer in deze deze setting Ja
0:38
500 me verderop een beetje die kant op Ja precies mooi schilderij met de cavalerie op de achtergrond en Hotel De
0:43
zend Ja prachtig mooi Laten we gelijk beginnen J had al allerlei dingen meegenomen We gaan het vandaag hebben over financiële systemen nog een aantal
0:49
andere dingen dus laten we gelijk induiken Ja wat je wil waar we wat wat wil je wat wil je vragen Nee jij had een
0:56
boek van Angela Merkel meegenomen enel Mandela Wij wij hadden het eh We hadden een discussie want we hebben natuurlijk een voorgesprek gehad Ik weet niet of ik
1:02
dat moet verklappen naar de mensen maar toen hadden we het over eh het principe van fractional reserve
Wat is er mis met het financiële systeem?
1:08
banking maar vooral ehm wat er nu gebeurt in Europa in de Europese Unie eh
1:13
is dat er heel veel schulden worden gemaakt maar die schrijven we niet meer op en dat doen we eigenlijk sinds 2013
1:18
Heeft iemand een trucje bedacht dat zou ik ook wel willen ja ja en dat heeft een vrij criminele achtergrond maar er is een eh dat is wat je kun je nog
1:25
herinneren dat sigrit Kaag als minister van Financiën aftrad en dat iedereen zei ja maar ze heeft het zo goed gedaan aan
1:30
weet je dat nog dat is van de de eerste vrouwelijke min gezondhe blakende gezondheid en dat is niet waar Dus de de
1:36
meetmethode is veranderd Oké het is alsof je op je Weegschaal staat en je vindt jezelf te dik en je meet in ponden
1:43
en dan zet je het schak oh het schak laat je om en dan eh Oei dan meet je in eh in kilo’s en dan zeg je ook ik ben
1:50
ineens de helft lichter Ja pre dat is dat Is boekhoud dat is gerommel met met boekhouden en dat dat gebo dat gebeurde
1:57
met dat coronafonds en dat gebeurt nu weer dus eh ja ik nou vooruit als je zo
2:03
graag wil Ja vertel jij vertelde ook in het voorgesprek dat je in een eh in een stripclub zat in Letland met een aantal
2:09
Russische ondernemers ja lat onder vind ook al een vrij leuk verhaal dat Ja het was want zo ben ik erachter gekomen wat
2:15
de de magische truc is en ehm Nou het was geen het was was geen hele leuke eh
2:20
ervaring eh het was eigenlijk een soort afpers poging eh een hele criminele bank erbij Oh Oh joh hoe hoe hoe ben je daar
2:27
beland Nou ja dat we dachten gewoon nog één biertje en en eh nou schrik je ineens van de van de kaart ineens de
Europese schulden en verborgen boekhouding
2:32
deuren dicht en dat soort dingen Oh joh ze om een goede vrede het was niet mijn idee om daar naar binnen te lopen Dat zeg ik er ook bij maar dat is onderling
2:38
geregeld maar er zat een heel witwas circuit achter ehm eh was eigenlijk een
2:43
bank in Letland die is inmiddels failliet en wat hij deed is heel interessant dan dan haalden ze geld uit
2:50
Rusland want Letland dat Ligt vlakbij Rusland en dan kon je eh daar h als je
2:55
het criminele circuit wat geld had verdiend dan heb je van die vuilniszakken Met met bloed met met propjes met bloedspetters erop hè
3:02
afpersing huurmoordenaar en dan zeiden ze in Letland hadden ze een bank zeiden ze nou als je bij ons je geld brengt dan gaan
3:08
wij dat uitlenen eh Of tenminste dan stallen wij het hè dan wassen wij het wit via de centrale bank centrale
3:14
bankier die dat deed Il Mars rims fix heet hij die zit nu in de bak natuurlijk ehm die is gearresteerd terwijl die
3:20
directeur ook was bij de Europese Centrale Bank interessant genoeg nice ehm en hij zei ja weet je wat ik zorg
3:26
ervoor dat dat geld wordt eh dat dat niet opvalt maar dan moet Mo je als spaarder als Russische zwartspaarder
3:31
moet je wel accepteren dat je geen rente krijgt bij ons maar Da heb je wel een een veilige plek in het buitenland nou
3:37
goede deel wat die Bankiers deden eh valeres en Victor is dat zij geld
3:43
uitleende aan hele wankele landen zoals Griekenland en die gingen toen failliet Dat hadden ze een probleem want toen
3:49
moesten ze die zwartspaarders in Rusland vanuit Letland opbellen zeiden ze van ja beste Igor en Dimitri en andere
3:55
ondernemers we hebben jullie spaargeld een beetje kwijt gemaakt Dit klinkt echt als Royal van beetje en het grappige was
4:03
dat nou die mensen die die zeggen nee dat is niet hoe zorg maar dat het
4:09
terugkomt toen heeft eh de regering van Letland en nou wordt het relevant voor ons de regering van Letland die heeft op
4:15
dat moment geld geleend op de internationale kapitaalmarkt om die Russische zwartspaarders tegemoet te
4:20
komen als je dat doet Je weet een beetje hoe het financiële systeem werkt je hebt banken die zitten overal die hebben van
4:26
die Trading Floors Z allemaal hele slimme mensen die nemen de de hele dag telefoon op al die schermen die krijgen
4:32
ineens allemaal tegelijkertijd een belletje uit Letland Mogen wij geld lenen want we willen bank nummer twe
4:37
redden dus Letland had toen vier grote banken de tweede of É na grootste bank
4:43
dus dus bank nummer twee die zat vol met Russisch spaargeld die had ook een Russische slogan op de deur Dus als je
4:49
er langs liep zo kwam ik erachter dan stond er ook in het Russisch Letland net iets dichterbij dan Zwitserland weet je
4:54
wel Je weet precies wat daar gebeurt en eh die Bankiers die hadden een eigen overheid op omgekocht Ik ben een paar
5:00
keer terug geweest en die mensen die daar werkten die zeiden dat ook van ja bank 1 3e en vier mogen failliet daar
5:05
staat het geld op van de postboden en de leraar maar bank 2 met al dat witwassen die moet gered worden door de overheid
5:12
Nou uiteindelijk eh deed Letland dat maar Letland ging daardoor faet want iedereen had door dat dat dat gewoon
5:18
dikke omkoperij was toen heeft de Europese Unie gezegd wij gaan jou geld geven ehm om die Russische
5:26
zwartspaarders tegemoet te komen Dat heeft Nederlands tussen de 100 en de 200 miljoen gekost Gek genoeg
5:31
eh alleen dan heeft Letland een schuld en het grappige was Letland wil moest
5:36
toen bij de euro en je mag niet bij de eur bij de Euro als je teveel schulden hebt is de regel Hm dus toen hebben ze
5:42
een truc bedacht en zo ben ik er dus achter gekomen door die hoe je die schulden niet opschrijft en ehm dat trucje dat is
5:51
Daarna steeds vaker herhaald want de premier van Letland die daaraan meedeed eh die heet eh dombrovskis is ook een
5:58
naam die de meest ze niet zullen kennen eh niet eerder van gehoord Ik ook niet Nee is een belangrijk persoon want hij
6:04
is in eh wat er gebeurde is dat dat land kreeg toen de euro en de centrale
6:09
bankier van dat land die dus gewoon smeergeld aanneemt van de Russische maffia Die mag toetreden tot de raad van
6:16
bestuur van de Europese Centrale Bank en die is ook gearresteerd terwijl die eh in Frankfurt op zijn bureau zat serieus
6:23
Hij hij moest even heen en weer naar Letland en toen zeiden ze ja Je mag het land niet uit want jij wordt verdacht van het aannemen van Russisch meer geld
6:29
wat gegeven het voorgaand ook heel erg logisch is en toen heeft de centrale heeft de ECB met onze eigen Klaas knot
6:35
die hebben geprocedeerd tegen de politie in Letland maar als je weet hoe heftig die corruptie daar is en hoe machtig die
6:42
criminelen zijn ehm dan En De politie heeft dan de ballen om zo iemand gewoon te arresteren
6:48
en hij zit nu ook vast hè Hij is veroordeeld tot zes jaar cel en dan ga je als ECB ga je de politie lastig
6:53
vallen omdat hij de corruptie willen aanpakken maar ik vind Da wat van en hoe heeft dat betrekking op het boek van Angela Merkel Nou kijk dit is gewoon een
Stripclubs in Letland, Russische Oligarchen en witwaspraktijken
7:00
willekeurig iemand Angela Merkel en eh ik had dit boek gekocht want ik wilde het lezen eh maar ze hebben een truc
7:06
bedacht om schulden uit de boeken te houden want ehm als Letland geld leent
7:11
om eigenlijk gewoon criminelen te helpen dus ons geld zit nu diep in Rusland die zwartspaarders die zijn blij want die
7:17
zeggen Nou maakt me niet uit hoe jullie het oplossen beste bank hè als wij ons spaargeld niet terugkrijgen dan komen
7:23
het bij jou privé halen of je gaat met een betonblok om je voeten de de rivier en zo werkt dat in die kringen en dan
7:28
zegt Europa van van nee nee wij helpen jou wel Oh ja ehm wat ze wat ze eigenlijk doen is
7:35
ehm kunn het je als voor als volg al volgt voorstellen We doen het even bij wijze van spreken met met zijn tweeën
7:41
met Mees ehm hier zit mevrouw Merkel die zit hier aan tafel probeer je voor te stellen dat ze er ook echt zit oké en
7:47
zij zegt ook een beetje Duits te praten Wie vind het ook een mje was is maar Rutte kunt u weer een Knip g Ja Anyway
7:54
eh heel toevallig merk op dat Angela Merkel die heeft bij zich Dus dit is n
7:59
van mela D is een briefje van 20 rand zuid-afrikaans geld mensen Neem even een kop koffie en let even op let goed op 20
8:06
Angela Merkel zit hier gewoon heeft gewoon toevallig ja 20 rand bij zich Mag ik jou een vraag stellen dat mag Zou je
8:13
mij willen helpen ik moet ehm ik heb even met vrij hoge nood 20 rand nodig zou je zou ik dat bij jou mogen lenen Ik
8:20
heb geen 20 rand maar Ik leen het dan van Angela Oké Fair Enough Laten wij dan even voor ons voor de voor de
8:26
duidelijkheid Wij gaan dit is allemaal formeel Mak een overeenkomst ik kort het even af LK tussen m en a voor 20
8:34
rand dit dit hier ik onderteken het Ja ja wil jij het ook ondertekenen Ja ik
8:40
onderteken het ook oké Ik denk de aan het einde wordt het
8:47
wel duidelijk voor de mensen waar het heel erg heel belangrijk is D denk ik direct Oké hier is hier is de overeenkomst we we hebben hem
8:52
ondertekend Ja jij hebt die 20 rand ook niet nee Is er iemand aan tafel Oh ik G
8:59
Zo ja Ja heeft pak jij van Angela echter dank sh jij moet hem wel teruggeven ooit Ja
9:06
maar dan moet jij ook even nog een leningovereenkomst Geef mij de pen maar ja dus ik den We gaan het bancair even allemaal goed regelen
9:13
okok absoluut moet allemaal netjes op papier staan tussen Angela Merkel en jou en het gaat om 20 rand zo Ik teken even
9:21
namens Angela en jij ook ja Oké vraag is nu dit Hoeveel eh hoeveel schulden
9:26
zitten er nu in het financiële systeem Ik zal het houden bij mijn antwoord wat ik voor de uitzending zei 20 denk ik ja
9:32
waarom Omdat het één briefje van 20 rand is Ja er is één briefje van 20 dus er kan niet meer dan 20 zijn Ja ben ik niet
9:38
mee eens vertel want eh hier om de hoek zit het Centraal Bureau voor de Statistiek en eh als zij dat dit soort
9:47
sommetjes maken en je moet je moet als centraalbureau voor de Statistiek Ministerie van Financiën je moet
9:52
bijhouden hoeveel schulden mensen hebben als je wil weten of ze er niet aan onderdoor gaan hè van hè hebben geen
9:57
overkreditering kredietcrisis gehad landen de afspraak is dat je op papier zet dus je registreert je je
10:04
overheidsboekhouding centraalbureau voor de Statistiek je registreert een schuld op het moment dat één iemand een
10:10
betalingsverplichting heeft aan één iemand anders dus Angela of ik aan Angela zeg maar ja ja ja volgens mij heb
10:15
jij een schuld Ik heb hem hier vast Ja ik zou zeggen Er is 40 rand schuld in dit systeem want ik heb want ik heb deze
10:22
en ik heb deze ja ja wat ze hebben besloten En dat hebben ze bedacht op het moment dat ze die foute