Leestijd: 6 minuten

3e OVV-rapport faalt voor de lakmoesproef

Het 3e OVV-rapport

Gisteren gaf ik aan dat voor mij de lakmoesproef van het 3e OVV Corona-rapport de wijze was hoe het rapport om zou gaan met die belachelijke lockdown van 19 december 2021.

Het rapport is inmiddels uitgekomen. De samenvatting van het rapport is omgezet in deze video.

Een aantal belangrijke conclusies zijn een bevestiging van een groot aantal artikelen, die we op deze site vanaf maart 2020 hebben geplaatst.

Maar voor de rest is het zeer teleurstellend, met name omdat veel van het optreden van de deskundigen en het RIVM kritiekloos wordt beschreven. En een goede illustratie daarvan is hoe het rapport omgaat met die laatste lockdown. Daarmee faalt het rapport compleet voor de lakmoesproef, zoals ik die gisteren heb omschreven.  

Kritiekloos

Ik kom zo met voorbeelden van hoe het rapport eigenlijk helemaal meegegaan is in wat de deskundigen van het OMT en RIVM en aanpalende deskundigen gedurende die periode hebben beweerd. Toen ik achterin het rapport namen van de begeleidingscommissie las wist ik genoeg. O.a. Prof. Chantal Rovers, over wie ik vorige week nog een kritisch artikel heb geschreven zat erin. En Dr. Alma Tostmann over  wie halverwege de Omikron-Lockdown op 4 januari 2022 in Het Parool werd geschreven:

Zij vindt met het OMT de situatie te onzeker voor versoepeling. “Ik ben nog niet gerustgesteld over omikron,” zegt Tostmann. “Misschien is het op lange termijn gunstig, omdat het minder ziekmakend kan zijn. Maar met het stijgend aantal besmettingen mogen we ons niet rijk rekenen. De bezetting in de ziekenhuizen is nog steeds heel problematisch. We kunnen nog niet het reguliere programma draaien, laat staan dat we bezig zijn met het inhalen van de uitgestelde zorg.”

Maar ook Emeritus Prof.  Fundamentele Virologie Willy Spaan, van wie vrijwel elke keer als hij tijdens de afgelopen drie jaar een tweet schreef, ik met open mond het zat te lezen. Zou zo’n man niet tegen zichzelf in bescherming genomen moeten worden? (Onlangs ook nog toen hij aangaf dat de gebruikelijke vaccinaties met een levend verzwakt RNA-virus en het mRNA-platform, zoals het vaccin van Pfizer en Moderna, eigenlijk niet van elkaar verschillen.) Besef dat Prof. Spaan ook in de commissie van toezicht van het RIVM zit. Over dubbele petten gesproken.

Kleine kans

Dus de kans dat er in het rapport inhoudelijke kritiek zou komen op de adviezen/het optreden van het OMT of op het optreden en de modellen van het RIMV leek me daardoor wel heel klein geworden.  En dat is precies wat ik, zelfs al bij het doorbladeren van het rapport, vaststel.

Zo worden dalingen van de besmettingscijfers voortdurend toegeschreven aan hetzij de maatregelen of de vaccinaties. Op pagina 153 en 154 worden de mogelijke redenen voor de oversterfte beschreven. Maar onder die opsomming zien we vaccinatieschade (natuurlijk) niet staan.  Het woord ventilatie komt amper voor in het rapport en dan nog alleen in relatie tot scholen.

Over de kwaliteit van de modellen en de modelleurs staat dit in het rapport: “Het RIVM heeft een gerenommeerde groep wetenschappelijke experts op het gebied van IZB-modellen, met uitgebreide advieservaring. De Onderzoeksraad constateert dat deze modelleringsgroep het werk op professionele wijze uitvoerde en, door de centrale rol van de modellen in de besluitvorming, een grote verantwoordelijkheid had in de onderbouwing van het beleid. Binnen Nederland vond er weinig intercollegiale uitwisseling over en toetsing van de modellen, de aannames daarin en de uitkomsten ervan plaats met collega-modelleurs buiten het RIVM. Dit is wel wenselijk bij de centrale rol voor de modellen in een situatie met grote onzekerheden.”

Modellen niet willen vrijgeven

Ook daarbij geen woord over het feit dat regelmatig de werkelijkheid zich ontwikkelde ruim onder de cijfers die deze modelleurs hadden berekend. (En dat kwam dan niet door de zogenaamde preventieparadox. Dat een model niet uitkomt omdat er een maatregel wordt genomen. Ik bedoel de cijfers die men verwachtte hoe ze zich zouden ontwikkelen, na het nemen van de maatregelen.) Besef daarbij ook dat die modelleurs pas begin 2021 de seizoensinvloed gingen meenemen. En VWS en RIVM zich met hand en tand bij de rechter hebben verdedigd om de modellen en de data niet te hoeven vrijgeven. (En toen de rechter toch besloot dat men het moest doen, werd het zodanig aangeleverd dat er amper iets mee gedaan kon worden.)

Maar ook het model dat in december 2021 gebruikt werd om die lockdown af te kondigen, die als aanname had dat Omikron net zo ziekmakend zou zijn als zijn voorganger. (Terwijl de ziekenhuisopnames en de IC-opnames met een factor 5 à 10 lager waren dan bij de eerdere varianten.)

Lakmoesproef december 2021

In de aanloop naar de lockdown die op 19 december 2021 werd afgekondigd (en we waren vrijwel de enige in Europa) waren de cijfers in de ziekenhuizen al aan het afnemen. Dat is goed te zien in deze grafiek uit het OVV-rapport.

De lockdown ging in aan het eind van week 50. Terwijl er al drie weken waren waarin de ziekenhuisopnames en IC-opnames duidelijk aan het dalen waren! Ik beschreef dat al de dag voordat die lockdown op 19 december 2021 begon. Ik citeer:

Een prudente aanpak met een beheerste rol van het OMT en leiderschap vanuit de regering zou de volgende zijn:

• We weten dat op dit moment het aantal positief getesten nog afneemt (met circa 20% op weekbasis). En de ziekenhuisbezetting ook (meer dan een kwart lager dan de top van eind november).
• Hoewel uit internationale cijfers blijkt dat het aandeel Omikron snel stijgt en duidelijk besmettelijker is dan eerdere varianten, zien we in Nederland nog geen omslag voor het aantal positief getesten. Dat zou best wel eens de komende dagen in Nederland kunnen gebeuren.
• Uit Gauteng (het hart van de Omikron-uitbraak) is op te maken dat de ernst van de symptomen van de Omikron variant duidelijk minder is dan van de voorgaande varianten. Dat vertaalt zich zowel in minder ziekenhuisopnames per positief geteste als in de kortere ligtijd in ziekenhuizen. (Besef dat als de ligtijd met een derde wordt verkort, 900 ziekenhuisopnames per dag ongeveer dezelfde belasting betekenen als bij 600.)
• Uit Gauteng is ook bekend dat er na een exponentiële start in november alweer een daling is in het aantal positief getesten.

Desondanks werd in Nederland een lockdown ingevoerd.

Dit waren de maatregelen die, op de sluiting van de scholen na, vier weken duurden:

• Scholen gingen 4 dagen eerder dicht dan de Kerstvakantie.
• Alle horeca was gesloten. Bestellen en afhalen was wel mogelijk.
• Niet-essentiële winkels waren gesloten. Bestellen, afhalen en retourneren was wel mogelijk.
• Essentiële winkels waren open tot 20:00 uur.
• Thuisbezoek maximaal 2 personen vanaf 13 jaar per dag; op kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling 4 personen.
• Maximale groepsgrootte buiten 2 personen vanaf 13 jaar (met uitzondering van personen op 1 adres); op kerstavond, eerste en tweede kerstdag en de jaarwisseling 4 personen.
• Alle binnensportlocaties werden gesloten.
• Evenementen waren verboden. Uitvaarten waren tot maximaal 100 gasten toegestaan.

Maar in het rapport geen enkele kritiek op deze besluitvorming (wat verwacht je anders met Rovers, Spaan en Tostmann in de begeleidingscommissie?).

Op pagina 157 en 158 gaat het over die periode en de besluitvorming. Het kabinet wilde eigenlijk 2G gaan invoeren (alleen gevaccineerden kregen dan toestemming), maar er was veel bezwaar vanuit de Kamer. Begin december waren er kort na elkaar twee OMT-adviezen (132 en 133) waar men aangaf dat men, juist gezien de onbekendheid met de ontwikkeling van Omikron, nog even wilde afwachten voordat er zwaardere maatregelen werden geadviseerd.

Gunstige ontwikkeling

Op 17 december 2021 kwam echter het 134e advies van het OMT en daar werd aanbevolen om wel tot een lockdown over te gaan. Terwijl de situatie in de ziekenhuizen (zoals de cijfers lieten zien) zich nog steeds gunstig ontwikkelde.

Het rapport volstaat met te vermelden dat we in Nederland één van de weinige landen waren die tot deze lockdown hadden besloten vanwege de onbekendheid van de effecten van Omikron op de druk op de IC’s. Maar besef dat op dat moment al voldoende informatie uit Zuid-Afrika beschikbaar was om te stellen dat Omikron veel minder ziekmakend was. En dat ik dat al in december voor de start van de Lockdown op deze site had vermeld. Informatie die de deskundigen van het RIVM, OMT toen ook hadden kunnen krijgen. En waarvan de rapporteurs van het OVV-rapport zich ook hadden kunnen vergewissen.

Maar op geen enkele wijze staat er in het rapport een vorm van kritiek op de gang van zaken rond de besluitvorming van deze lockdown. Want was het niet interessant om vast te stellen met dalende cijfers dat het OMT eerst twee keer aangeeft om af te wachten om zwaardere maatregelen te nemen en vervolgens op 17 december toch tot een lockdown besluit, terwijl de ziekenhuiscijfers duidelijk aan het verbeteren waren? Wat was de reden van dat verschil?

Had men echt niet, zoals ik toen ook adviseerde, kunnen afwachten en alleen als er harde bewijzen kwamen dat Omikron toch ziekmakender was dan Zuid-Afrika ons liet zien, dat besluit kunnen nemen?

Niet geslaagd

En daarmee zijn de rapporteurs van het OVV-rapport wat mij betreft niet geslaagd voor deze lakmoesproef. Ja, ze hebben een aantal conclusies getrokken over de aanpak van de regering en het gevolgde beleid, die onafhankelijke deskundigen ook al in de loop van 2020 hadden getrokken, zonder enig gevolg. Maar het instituut RIVM en het OMT kritisch benaderen, terwijl zij een cruciale rol hadden bij de Coronacrisis, dat was blijkbaar van de OVV-rapporteurs teveel gevraagd.

Maar, zoals al gezegd, wat had je anders mogen verwachten met een begeleidingscommissie waar diverse leden boter op hun hoofd hadden en/of nauwe banden onderhielden met het RIVM en/of de OMT-leden.

Verwacht echt niet met de usuals suspects in cruciale rollen als rapporteur of de begeleidingscommissie dat een eventuele evaluatie, die toch nog gaat komen of een Parlementaire enquête, echt tot de kern van de problematiek zal doordringen. Zeker als men ook nalaat criticasters met goede onderbouwingen met data en studies bij het proces te betrekken.

Helaas, het rapport zal wel, net zoals de vorige twee, diep in Haagse laden verdwijnen.  Want met de oproep uit het tweede rapport om de maatregelen te evalueren is ook niets gedaan.

U heeft zojuist gelezen: 3e OVV-rapport faalt voor de lakmoesproef